Twee dagen na Halloween wordt een ander feest gevierd dat wordt gerelateerd aan de wereld van de doden: Día de los Muertos. Dit evenement wordt elk jaar op 2 november gevierd, voornamelijk in Mexico. Het is niet zo dat de Dag van de Doden een Mexicaanse variant is van het Keltische Hallowe’en; Halloween is een donkere nacht vol terreur en onheil, terwijl de Dag van de Doden een festiviteit is vol kleurexplosies en vrolijkheid. In Mexico vieren ze de liefde en het respect voor hun overleden dierbaren door te zingen, te dansen en prachtig op te maken. Laten we wat meer ontdekken over deze Mexicaanse festiviteit!
Día de los Muertos: Wat wordt er gevierd?
De Dag van de Doden stamt af van de Azteken, Toltec en andere Nahua-volkeren uit de Mexicaanse geschiedenis. Zij beschouwden het rouwen om iemands dood als respectloos. Moeten ze mij eens zien als ik een hond zie overlijden in een romantische comedy. Voor de pre-hispanische culturen was de dood een natuurlijke fase in het continuum van het leven. Als iemand dood is, betekent het namelijk niet dat diegene geen deel meer uitmaakt van de gemeenschap. Overledenen blijven in de geest en de herinneringen van de levenden aanwezig. En daarbij komt dat ze eens per jaar, op 2 november, een bezoekje mogen brengen aan de wereld van de levenden. Onze wereld en de wereld van de geesten komen samen om met de hele familie samen te zijn. Het feest heeft sinds de Spaanse kolonisatie invloeden gekregen vanuit het christendom; daardoor valt de Día de los Muertos tegelijkertijd met Allerheiligen en Allerzielen. Het is echter niet de bedoeling om de Dag van de Doden te associëren met deze katholieke feesten of het commerciële Halloween. Het evenement staat ook niet voor niks op de lijst van UNESCO van Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid. Día de los Muertos wordt tegenwoordig van 31 oktober tot en met 2 november gevierd.
In de Disney-Pixar film Coco is het gedachtengoed van de Mexicanen echt perfect verpakt in een commercieel pakketje. Dames, heren; deze film heeft me zo aan het huilen gebracht, heerlijk. Het neemt je mee met het verhaal van Miguel en zijn familie, waarin hij zelf op reis gaat naar de wereld van de overledenen en erachter komt hoe belangrijk je eigen familie is en hun traditie om je overleden familie te blijven eren. Dus pak je bak met ijs en kijk vanavond deze film!
Activiteiten rond Día de los Muertos
Coco benadrukt in perfecte zin de belangrijkste activiteiten tijdens de Día de los Muertos. Er zijn een aantal activiteiten die de Mexicanen – en wie weet jijzelf wel als toerist – ondernemen tijdens de Día de los Muertos en ik vind het zelf ontzettend leuk om een aantal activiteiten met jullie te delen. Daar zullen jullie het mee moeten doen.
La Catrina: La Catrina is één van de belangrijkste iconen van Día de los Muertos. Het is een vrouwelijke skelet welk symbool staat voor de Mexicaanse bereidheid om te lachen om de dood. De dood wordt door haar symboliek geneutraliseerd. Letterlijk overal, of het nu bij Alfredo de kapper is of bij José in de bloemenwinkel, vind je mensen die je in een half uur kunnen omtoveren tot een prachtig skelet. Op de markten kun je daarna nog een leuke bloem kopen om je outfit helemaal af te maken. Je zult er prachtig uitzien.
La Ofrenda: Las ofrendas staan centraal in de Mexicaanse cultuur. Er zijn altaren die familieleden in elkaar zetten voor hun overleden dierbaren, versierd met kleurrijke attributen en ofrendas (offers). Op ieder altaar vind je de familiefoto’s terug van de overleden dierbaren. Alléén dan kan een overleden familielid op de Dag van de Doden een bezoek brengen aan onze wereld. De offers zijn bedoeld om de jaarlijkse terugreis van de overledenen soepel te laten verlopen. Dit zijn voornamelijk de dingen die zij lekker vonden toen ze nog leefden.
El Cementario: Een cementario is een begraafplaats. Op 31 oktober komen families samen om hun overleden dierbaren te eren bij hun graf. Ze worden versierd met bloemen, kaarsen en de offeringen die ook of de altaren staan. De meeste begraafplaatsen worden prachtig verlicht en geven een feestelijk en magisch gevoel. Ik vond dat zelf altijd moeilijk te bevatten, want de dood zag ik als iets negatiefs en iets engs. Er gebeuren altijd enge dingen op begraafplaatsen. Maar door onder andere Día de los Muertos – en de Disney-Pixar film Coco – is mijn perspectief op de dood veranderd. Maar tijdens de gemiddelde horrorfilm komt dat enge deel nog altijd naar voren.
La Comparsa: De laatste activiteit die ik met jullie wil delen, zijn de Comparsas. Laten we er vanuit gaan dat je prachtig bent geschminkt en er echt uit ziet als een local. Dan kun je gemakkelijk meelopen in een van de vele lokale comparsas. Dit zijn grote optochten met gigantische poppen, fanfares en dansers. Ze vinden sporadisch plaats. Een programmaboekje bij de lokale Tourist Information is dan wel de ideale oplossing. De optochten verschijnen ineens door de straten, doordat mensen aansluiten en weer afhaken.
Día de los Muertos en je reis door Mexico
Als je de Día de los Muertos mee wilt maken tijdens je vakantie in Mexico, is het sowieso wel even slim om een aantal dingen te noteren. Ik zou er persoonlijk voor kiezen om Mexico te bereizen gedurende eind oktober-begin november, want tijdens de zomervakantie zul je weinig meemaken van de Dag van de Doden. Daarnaast wordt dit Mexicaanse feest niet in héél Mexico gevierd, maar voornamelijk in het midden en zuidelijke deel. Oaxaca wordt wel gezien als dé plek om Día de los Muertos te vieren, maar ook steden als Mérida, Guadalajara en Mexico-Stad.
Een leuk feitje is dat Día de los Muertos nog helemaal niet zo lang gevierd wordt in de hoofdstad van Mexico. Enkel een aantal jaren geleden begon de miljoenenstad met het introduceren van dit feest. Het is tegenwoordig uitgegroeid tot een van de grootste feesten ter wereld waar je veel optochten kunt bijwonen en alle altaren prachtig worden versierd. Het doet me altijd denken aan de James Bond film ‘Spectre’, waar hij op het begin van de film in Mexico-Stad verblijft. Wat een prachtige plek! En je zult vast niet de eerste toerist zijn, want het trekt natuurlijk zoveel mensen aan die deel willen uitmaken van deze vieringen. Wees wel respectvol naar dit feest toe, want de Mexicanen hechten heel veel aan deze dagen vol herinneringen.
Ik besef me dat ik wel ontzettend vaak alcoholgebruik promoot in veel van mijn blogberichten. Maar het leven is kort en daar moet je zeker van genieten. Dat doen de Mexicanen zelf ook! In de avond van de Días de los Muertos is het tijd voor het laatste eerbetoon aan de overleden dierbaren. Zij brengen een bezoek aan een van de lokale mezcalerías in de steden. Mezcal wordt, evenals Tequila, gemaakt van de agaveplant. Het heeft een rokerige smaak omdat het wordt geroosterd in een ondergrondse put.
Proost met elkaar op het leven én ook zeker op de dood. ¡Salud!
