Het is weer zover: Dé dag waarop heel Nederland zich in de felste oranje kleuren verkleed en zich suf verkoopt op de vele vrijmarkten door heel het land. Toch is het dit jaar (voor de tweede keer) toch anders dan normaal. We mogen niet massaal naar één van de vele Kingsday Festivals en kunnen al zeker niet de Nederlandse steden oranje kleuren. Een Aperol-wandeling door de wijk of het volgen van de online variant van Koningsdag in Eindhoven is dit jaar nog eventjes de leidraad. Maar wees niet getreurd!; Kaaskop gaat dit keer niet Abroad en heeft voor jullie de Koninklijkste bestemmingen op een rijtje gezet. Want zo’n dag als vandaag mag zeker niet zomaar voorbij aan ons gaan.
Wat is Koningsdag?
Het is een feit dat heel het land zich vrolijk verkleed in oranje kleuren, maar waarom? Sinds 31 augustus 1885 werd de eerste Prinsessedag georganiseerd in Utrecht, de vijfde verjaardag van de toen jonge prinses Wilhelmina. Toen Prinses Wilhelmina Koningin Wilhelmina werd, veranderde de feestdag met haar mee; namelijk Koninginnedag. Dit is zo gebleven totdat de laatste Nederlandse Koningin (Beatrix) afstand deed van de troon. Sindsdien vieren we elk jaar in oranje kleuren Koningsdag – de verjaardag van Koning Willem-Alexander. Dat is in ieder geval een goede borrel waard, dus proost! Maar wat kunnen we allemaal op Koningsdag doen nu er dit jaar geen grote bijeenkomsten mogelijk zijn? Ik heb de leukste Koninklijke bestemmingen -en uitjes voor je op een rijtje gezet.
Koninklijke bestemmingen
In Breda ontstond het Huis Oranje Nassau; In Delft werd onze Vader des Vaderlands Willem van Oranje vermoord; In Apeldoorn staat het prachtige paleis Het Loo; En in Den Haag staan prachtige stadspaleizen. Het Huis Oranje-Nassau (alias de Koninklijke Familie) is onlosmakelijk verbonden met Nederland. De koninklijke familie heeft veel sporen achtergelaten op koninklijke bestemmingen als Breda, Delft en Apeldoorn. Laten we een aantal van deze bestemmingen bezoeken. Heb je vandaag dus niets te doen? Ik raad je aan om even je oranje T-shirt aan te trekken en één van deze vijf bestemmingen te bezoeken.
Breda is de eerste koninklijke bestemming die we aandoen tijdens onze Oranjereis. Deze Baroniestad wordt ook wel gezien als de bakermat van het Nederlandse Koningshuis; Hier werd in het jaar 1403 de familie ‘gesticht’ – toen Johanna van Polanen, vrouwe van Breda, met de Duitse Graaf Engelbrecht I van Nassau trouwde. Door hun groeiende familiebezit behoorden de Bredase Nassaus al snel tot de hoogste edelen van Nederland. Het huis Oranje-Nassau heeft een centrale rol gespeeld in de Nederlandse politiek en overheid. Meer dan 150 jaar was Breda de uitvalsbasis van de steeds machtiger wordende familie Nassau. Een aantal koninklijke invloeden kun je nog steeds bezichtigen in Breda. De grootste blikvanger van Breda is de grote kerk. Hier is de binding met de koninklijke familie groot doordat Hendrik III van Nassau in de zestiende eeuw de kerk liet verbouwen. Hier liggen maar liefst negen Nassaus én de eerste Prins van Oranje. Ook Willem van Oranje zou in de Grote Kerk van Breda begraven worden, maar omdat de Brabantse stad door de Spanjaarden was ingevallen, is hij in Delft begraven. Tegenwoordig wordt de Grote Kerk omgeven door de gezellige singels en restaurants die de stad rijk is. Ook de kerktoren kun je beklimmen, waarvanuit je de mooiste uitzichten op Breda hebt. Wil je jezelf als koning voor één nacht voelen? Dan raad ik je aan om in Hotel Nassau Breda te slapen. Dit is een voormalig stadspaleis van de familie Nassau.
Een andere stad waar je de koninklijke sferen kunt proeven, is Delft. Onze Vader des Vaderlands Willem van Oranje kwam hier in 1572 wonen na zijn vlucht uit Breda. Na 12 jaar hier te wonen, werd hij vermoord. In het Museum Prinsenhof kun je de belangrijkste gebeurtenissen in de Nederlandse geschiedenis opnieuw ervaren, dus het is ook zeker een leerzaam uitje! In 1584 werd Willem van Oranje hier op de staatsietrap doodgeschoten door Balthasar Gerards, nadat hij door de koning van Spanje vogelvrij was verklaard. Van Oranje begon zijn loopbaan in dienst van de rooms-Duitse Karel V, maar door meningsverschillen met Karels opvolger Filips leidde dit tot de Tachtigjarige Oorlog. Na de oorlog – in 1648 – werden de Noordelijke Nederlanden als onafhankelijke staat erkend door andere landen. Zijn lijfspreuk “Je maintiendrai” is nog steeds vervlochten in de Nederlandse samenleving en Willem van Oranje wordt door velen gezien als Vader des vaderlands van het Koninkrijk Nederland zoals we die nu kennen. Ook de Delftse Oude Kerk en Nieuwe Kerk zitten vol met koninklijke verhalen. In laatstgenoemde kerk is Willem van Oranje zelf begraven. Voel jij de Nederlandse geschiedenis aan in Delft?
Niet heel ver van Delft ligt de “Nederlandse h(o)of(d)stad” Den Haag. Koningen en koninginnen noemen Den Haag al eeuwenlang hun thuis. Van de zoon van Willem van Oranje in de zestiende eeuw tot onze huidige Koning Willem-Alexander: Al meer dan vier eeuwen wonen de leden van het Koninklijk Huis bijna onafgebroken in de hofstad Den Haag. In het stadscentrum van Den Haag staat het prachtige Paleis Noordeinde. Dit was ooit de woning van de weduwe van Willem van Oranje en haar kinderen, maar tegenwoordig is het werkpaleis van onze koning. Op een aantal dagen in de zomer kun je zelfs het Paleis Noordeinde en de Koninklijke Stallen bezoeken. Wist je ook dat de vlag wordt gehesen als de koning aanwezig is? Ook het Binnenhof is een belangrijke plek geweest voor de koninklijke familie. Één van de zonen van Willem van Oranje vestigde zich in 1585 op het Binnenhof. Vandaag de dag vind je hier de Eerste en Tweede Kamer. In de Ridderzaal wordt elk jaar door de koning de troonrede voorgelezen. Ook het Paleis Huis ten Bosch (woonpaleis) en Paleis Lange Voorhout (voormalig paleis van Koningin Emma) zijn leuk om te bewonderen tijdens je Koningsdagtripje door Den Haag. Voor de rest raad ik je zeker aan om de stad in te duiken en een wandeling langs het strand te maken.
Iets verder gelegen dan de vorige drie koninklijke steden komen we terecht in het natuurlijke Apeldoorn. Deze stad wordt niet super vaak bezocht, maar is de perfecte uitvalsbasis voor een bezoek aan het De Veluwe. Het Paleis het Loo is het grootste landgoed van Nederland en is gebouwd door Willem II en de Engelse koningsdochter Mary Stuart. Tegenwoordig is het paleis het officiële zomerverblijf van de koningen en koninginnen van Nederland. Iets verderop ligt het Kasteel Cannenburch; Dit kasteel is ook zeker leuk om te bezoeken.
Koninklijke uitjes
Natuurlijk zit niet iedereen te wachten op een stedentrip tijdens een pandemie. Daarom organiseren veel steden een aantal leuke (online) en coronaproof evenementen die je kunt bezoeken. Dichtbij, want lokaal is nu de veiligste en handigste optie die er is. Mocht je in Enschede of Eindhoven (of elke andere stad?) wonen, weet ik dat daar wandelingen worden georganiseerd. En niet zomaar wandelingen; Het zijn diner of wijnwandelingen die je langs lokale tentjes door de hele stad leiden. Leuk én lekker! Er worden ook verschillende virtuele vrijmarkten georganiseerd, kun je thuis oudhollandse spelletjes spelen met je gezin (koekhappen, spijkerpoepen, blikgooien en sjoelen), én je kunt genieten van het landelijke programma op NPO1. De Koning doet Eindhoven aan dit jaar en er zijn tal van (online) activiteiten georganiseerd. Kijken dus!
We zijn nu allemaal voorbereid op de leukste Oranjebestemmingen- en uitjes. Óók in dit moeilijke jaar is het opzetten van een oranje hoed zeker niet uit den boze. Ik loop in ieder geval de hele dag met mijn Koningsdagsokken -en zonnebril vrolijk te paraderen door het land. Jij ook? Happy Kingsday!
